ENVOYER LA PAGE A UN AMI
Arrés n’ac pòt pas ignorar : l’occitan-lenga d’òc, reconeishut com patrimòni de França dab las autas lengas regionalas, qu’ei « seriosament en perilh », entà tornar préner la terminologia de l’Unesco. Pas nat besonh de brembar los sons títols, desempuish los trobadors dinc a Mistral e lo son prèmi Nòbel, o los autes autors contemporanèus, estudiats capvath lo mond sancèr, e beròi ignorats en França. A revèrs de las acusacions ritualas de comunautarisme, l’occitan com las autas lengas de França que pòt estar « un utís de desvelopament intellectuau, lingüistic e culturau » averat.
E totun, a maugrat de quauquas avançadas dab la sinergia entre Estat e collectivitats territorialas, qu’ei clar que n’i demora hèra a har. Las instàncias internacionalas qu’arcastan tanben soventòtas a França, qui lauda e defen la diversitat au nivèu internacionau, tau son sostien hèra insufisent a la soa diversitat lingüistica e culturala.
Qu’ei donc temps que l’Estat assume enfin las soas responsibilitats e los sons devers entà transméter aquera ressorsa miaçada de la cultura nacionau. Qu’ei en aquera perspectiva que nosautes sossignats, representants deus actors de la sauvaguarda e de la transmission de la lenga e de la cultura occitanas e desiram conéisher la vòsta posicion sus aqueras questions com candidat a las eleccions legislativas. Que publicaram e difusaram largament las vòstas responsas auprès deus nostes adherents e usatgèrs.
Que’vs demandam mei que mei de’vs voler exprimar suus punts qui segueishen :
1. Lo nombre de locutors de l’occitan que diminua a contunhar en per’mor de la desvalorizacion de la transmission sociala e familiala longtemps desconselhada, e lhèu interdita e d’un ensenhament insufisent, inexistent enqüèra per la grana majoritat deus establiments escolars. Qu’ei indispensable d’invertir aquesta tendéncia tà assegurar la perennitat d’aquera lenga de França.
2. La proposicion de lei n° 4096, relativa a la promocion de las lengas regionalas, enregistrada a la Presidéncia de l’Assemblada Nacionala lo 7 d’octobre 2016 e d’ara enlà caduca per’mor n’estó pas adoptada per las duas crampas, que perpausava que, com e’s hè en Corsega, l’Educacion nacionala assegura ua auhèrta d’ensenhament de las lengas regionalas generalizada, sonque se las familhas e l’arrefusan explicitament.
Ètz favorable :
• A la represa d’aceth tribalh legislatiu tà l’auta session parlamentària dab un projècte de lei governamentau entà que la França dispause enfin d’ua lei en favor de las soas lengas regionalas e que las balhe un vertadèr estatut ?
• A ua modificacion de l’article 2 qui complete la mencion deu francés com lenga de la Republica dab la precision « dans le respect des langues régionales » ?
3. Tà l’ensenhament
3.1. Ua convencion-quadre qu’ei estada signada per la ministra de l’EN e las regions Occitània e Navèra Aquitània. Aquesta convencion que presenta un plan de desvelopament mes ne balha pas nat objectiu chifrat e n’afècta pas vertaderament mejans umans e budgetaris entà la soa realizacion.
Ètz favorable :
• au chifratge d’objectius de desvelopament per academia, qui pertòque las tres modalitats d’ensenhament de l’occitan-lenga d’òc (ensenhament de sensibilizacion e opcionau, ensenhament bilingüe paritari, ensenhament bilingüe immersiu com ei actuaument practicat dens las escòlas associativas e laïcas Calandreta e experimentat peu basco e catalan dens l’ensenhament public) ?
• a l’atribucion deus mejans budgetaris e umans necessaris au desvelopament de las tres modalitats e a l’ajustament deu retard de l’occitan-lenga d’òc, au par d’autas lengas regionalas ?
• a l’alarguiment de las possibilitats e au restabliment de las qui son estadas suprimidas mei que mei en 2004 e 2012 ?
• a la signatura de convencions-quadres entà totas las academias pertocadas qui non n’an pas enqüèra e ignòran lo quadre reglementari ?
• a la generalizacion de la preséncia d’un ensenhament universitari de l’occitan dens las universitats de l’espaci occitan e a la perennizacion d’estructuras de recèrcas dedicadas a la lenga, la literatura e la cultura occitanas ?
3. 2. N’i a pas, au Ministèri de l’Educacion Nacionau, un servici especific encargat de miar ua politica de desvelopament de l’ensenhament de las lengas regionalas.
Ètz favorable a la mesa en plaça d’un tau servici ?
4. L’Ofici public de la lenga occitana (ÒPLO), Gropament d’interès public amassant l’Estat e las regions Navèra Aquitània e Occitània qu’estó hargat en 2016 entà miar la politica lingüistica tà l’occitan sus 22 departaments. Ja que l’Estat intervienga de manièra substanciau tà operators publics d’autas lengas sus territòris totun hèra mensh grans, lo son sostien financièr a l’ÒPLO qu’ei inexplicablament hèra feble.
• Ètz favorable a portar progressivament pendent la mandatura, en començar a comptar d’aquesta annada, la participacion de l’Estat a l’ÒPLO qui s’espandeish sus 22 departaments a un nivèu comparable, en valor relativa, a la qui ei atribuïda a l’OPLB, Ofici public de la lenga basca ?
• Ètz favorable a l’alarguiment de las missions de l’ÒPLO a las regions de l’airau istoric de l’occitan (Auvernhe-Ròse Aups, Provença-Aups-Còsta d’Azur) qui ne’n hasèvan pas enqüèra partida ?
5. Dens lo domeni deu patrimòni, de la creacion e de la difusion (patrimòni culturau e immateriau, teatre, musica, dança, arts plasticas, audiovisuau, premsa etc),
• Èz favorable per l’ensemble de las lengas regionalas a l’ahortiment deus mejans de servici qui, dens l’encastre de la DGLFLF deu Ministèri de la Cultura e de la Comunicacion e de las DRACs, deven servir com instàncias de concertacion e de sostien taus actors de las lengas e culturas regionalas ?
5.2. Ètz favorable entà l’occitan-lenga d’òc a la redaccion e realizacion, dab los actors institucionaus e associatius (teatre, musica, dança, patrimòni culturau e immateriau, arts plasticas, audiovisuau, premsa etc.) e los diferents servicis de l’Estat pertocats, d’un esquèma director de desvelopament e de sostien au patrimòni e a la creacion occitans ?
• 5.3. Ètz favorable entà l’occitan-lenga d’òc a l’adesion de l’Estat a l’EPCC CIRDÒC Centre interregionau de desvelopament de l’occitan ? Lo CIRDÒC, establiment culturau public de dimension nacionau e internacionau, qu’ei actuaument un sindicat mixte qui mantuas collectivitats territoriaus desiran transformar en EPCC entà assegurar la soa perennitat. Aqueth EPCC, alarguit a d’autes operators culturaus, atau poderé estar l’utís public de referéncia e d’articulacion de las politicas publicas per la coneishença e la valorizacion deu patrimòni culturau occitan.
6. Lo Conselh economic, sociau e environamentau qu’ei ua « amassada constitucionala composada de representants de las fòrças vivas de la Nacion » qui a per mission de conselhar lo governament, l’Assemblada nacionau e lo Senat entà elaborar las leis e las decisions relativas a las politicas publicas.
Ètz favorable a l’integracion dens lo Conselh economic, sociau e environamentau d’un representant de las associacions e institucions qui tribalhan a promòver e a transméter las lengas regionaus de França ?
7. Valorizacion e transmission de las lengas e culturas regionalas e mei que mei de l’occitan o lenga d’òc :
Quin comentaris e desiratz har, quins engatjaments e proposicions e desiratz formular ?
Que’vs mercejam entà l’interès que, per las vòstas responsas, muisharatz que portatz a l’aviéner de las lengas e culturas de França.
Pierre Brechet,
Président de l’I.E.O. (Institut d’études occitanes)
Jacques Mouttet,
Capoulié du Félibrige
Yan Lespoux,
Président de la F.E.L.C.O. (Fédération des enseignants de langue et de culture d’oc)
Jean-Louis Blenet,
Président de la Confédération Calandreta
Katy Bernard,
Présidente de l’InÒc Aquitaine
Jean-Brice Brana,
Président du Cfpòc Aquitaine (Centre de formation professionnelle en langue et culture occitanes d’Aquitaine)
Delphine Krajewski,
Présidente du Cfpò Languedoc (Centre de formation professionnelle en langue et culture occitanes d’Aquitaine)
Sabine Havet,
Présidente du Cfpo Midi-Pyrénées
Fanny Lartigot,
Présidente de la Fimoc (Fédération interrégionale des médias occitans)
Martine Ralu,
Présidente d’Ocbi (associacion tau bilingüisme francés-occitan en l’ensenhament public)
Lionnel Buannic,
directeur d’OCPROD (société productrice d’Octele)
Gilbert Mercadier,
Président du Congrès permanent de la langue occitane
